Martyna Madejska – Kozioł
Prawniczka. Prawo spółek i prawo gospodarcze
Podmioty wpisane do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, czyli m.in. spółki prawa handlowego, mogą zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej. Zawieszenie działaności może nastąpić na okres od 30 dni do 24 miesięcy. Powód zawieszenia może być dowolny. Nie podlega on kontroli sądu rejestrowego, warunkiem skutecznego zawieszenia działalności jest jednak niezatrudnianie pracowników. Informacja o zawieszeniu ujawniana jest w KRS. Wniosek o ujawnienie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej jest bezpłatny.
Decyzję o zawieszeniu wykonywania działalności przez spółkę, jak również o jej wznowieniu, podejmuje – w zależności od rodzaju spółki – jej zarząd albo wspólnicy. W uchwale wskazuje się okres na jaki działalność ma zostać zawieszona oraz datę, od kiedy ma to nastąpić. Data zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej nie może być wcześniejsza niż data złożenia wniosku o ujawnienie tej zmiany w KRS.
W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej spółka nie może prowadzić działalności i osiągać bieżących dochodów. Jednak ustawodawca dopuszcza dokonywanie w okresie zawieszenia czynności niezbędnych do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów spółki. Dotyczy to m.in. dochodzenia roszczeń na drodze sądowej oraz przyjmowania należności z tytułu działalności wykonanej przed zawieszeniem, a także regulowania zobowiązań powstałych przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej. Ponadto, w okresie zawieszenia spółka ma obowiązek wykonywać wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa oraz uczestniczyć w postępowaniach sądowych i administracyjnych.
Przez okres zawieszenia spółka będąca podatnikiem VAT co do zasady nie ma obowiązku składania deklaracji za okresy rozliczeniowe, których to zawieszenie dotyczy. Jednak ma to zastosowanie tylko pełnych okresów rozliczeniowych wchodzących w okres zawieszenia.
W okresie zawieszenia spółka nie odprowadza także zaliczek na podatek dochodowy (CIT). W przypadku spółek nieobjętych CIT, jej wspólnicy mogą skorzystać ze zwolnienia z obowiązku odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT).
Zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej wiąże się także z ustaniem obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne wspólników. Fakt zawieszenia wykonywania działalności należy zgłosić do ZUS.
Ponadto, gdy zawieszenie obejmuje pełen rok obrotowy spółki, to może ona za ten rok nie zamykać ksiąg rachunkowych, co wiąże się z brakiem obowiązku sporządzania i zatwierdzania sprawozdania finansowego. Warunkiem jednak jest to, że zawieszenie musi obejmować cały rok obrotowy oraz w tym okresie nie mogły mieć miejsca czynności wywołujące skutki o charakterze majątkowym ani finansowym. Czynności wywołujące skutki o charakterze majątkowym lub finansowym rozumie się bardzo szeroko, zatem każdorazowo należy dokładnie przeanalizować wydarzenia z okresu zawieszenia.
W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej spółka może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie. Środkami trwałymi natomiast są wszystkie te składniki majątku spółki, które służą wykonywaniu działalności gospodarczej i nie podlegają zbyciu lub zużyciu w ciągu 12 miesięcy. Nieruchomości mogą stanowić środek trwały i na podstawie ww. regulacji mogą zostać zbyte przez spółkę w okresie zawieszenia.
Jak natomiast wygląda możliwość nabycia nieruchomości przez spółkę w okresie zawieszenia? Ze względu na domniemanie racjonalności ustawodawcy przyjmuje się, że celowo w katalogu zamkniętym czynności dopuszczalnych w okresie zawieszenia nie wymieniono nabycia nieruchomości/środków trwałych. Ponadto, nabycie nieruchomości może stanowić przygotowanie się spółki do wykonywania działalności gospodarczej a sądy stawiają znak równości między wykonywaniem działalności i przygotowaniem się do tego. Z tego względu, działania takie jak pozyskanie wszelkiego rodzaju pozwoleń, decyzji czy nawet poszukiwanie klientów, a nawet zawarcie umowy przedwstępnej, wymaga wznowienia wykonywania działalności. W okresie zawieszenia wykonywania działalności nie wystarczy, że spółka nie uzyskuje przychodu. Musi ona faktycznie nie wykonywać działalności gospodarczej, a za taką uznawane jest także przygotowanie do prowadzenia działalności (por. wyrok SA w Szczecinie z dnia 12 września 2019 r., sygn. akt III AUa 78/19).
Chcąc nabyć nieruchomość spółka będzie musiała wznowić wykonywanie działalności gospodarczej, a także ponownie zgłosić się jako podatnik VAT.
Jeżeli w trakcie zawieszenia działalności spółka będzie ją wykonywała, to konsekwencją będzie pozbawienie jej korzystnych rozwiązań wynikających z zawieszenia (m.in. składki, zaliczki na podatek dochodowy trzeba będzie odprowadzić także za okres „pozornego” zawieszenia). Nie będzie to jednak miało żadnego wpływu na ważność dokonanych w tym czasie przez spółkę czynności.
